Tinh trùng giữa vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản. Muốn sinh con khỏe mạnh, thông minh thì tinh trùng cũng phải khỏe mạnh bởi để có thể thụ tinh với trứng, tinh trùng phải vượt qua một hành trình gian nan hơn vài ngàn km đường bơi mới tới đích gặp trứng. Ngay khi gặp được trứng thì chúng cũng phải thật sung sức để kết hợp với trứng và tạo nên bào thai khỏe mạnh
Nếu tinh trùng gặp các vấn đề bất thường về cấu trúc, về số lượng, chất lượng… thì việc kết hợp với trứng tạo nên bào thai càng khó khăn hơn. Vậy các bất thường về cấu trúc tinh trùng là gì? Và biện pháp phòng tránh, cải thiện vấn đề này như thế nào?
Tinh trùng là gì?
Tinh trùng của con người gồm có phần đầu, phần giữa và phần đuôi. Đầu tinh trùng chứa nhân tế báo và khoảng 2/3 đầu tinh trùng được bao phủ bởi thể cực đầu (Acrosom), cực đầu chứa nhiều loại enzyme khác nhau và những enzyme này có một vai trò quan trọng trong quá trình thụ tinh. Đuôi tinh trùng được chia thành các phần cổ, phần giữa, phần chính và phần cuối. Phần giữa của tinh trùng chứa các ty thể sắp xếp theo hình xoắn ốc, chúng có vai trò quan trọng trong sự di chuyển của tinh trùng.
( Hình ảnh minh họa: Cấu trúc tinh trùng )
Bất thường cấu trúc tinh trùng
Các bất thường về cấu trúc của tinh trùng được coi là những biến đổi về hình thái học của tinh trùng. Chúng thường chỉ thấy được trên bình diện vi cấu trúc. Các bất thường loại này gồm có:
- Tinh trùng đầu tròn
- Hội chứng nhung mao bất động
- Hội chứng 9+0
Tinh trùng đầu tròn
Tinh trùng đầu tròn là một rối loạn về bố trí, sắp xếp trong quá trình trưởng thành tinh trùng, rối loạn này dẫn đến hiện tượng cực đầu tinh trùng tạo thành bởi bộ máy Golgi – không dính/ gắn với tiền tinh trùng (Spermatide). Khiếm khuyết này có thể được nhận diện ngay dưới kính hiển vi quang học khi làm xét nghiệm dịch đồ, bởi những tinh trùng bất thường này có đầu tròn, hình cầu và không thấy có cực đầu kèm theo.
Trong bệnh tinh trùng đầu tròn thì tất cả mọi tinh trùng đều bị bệnh. Tinh trùng như vậy không thể thụ tinh cho noãn theo cách thức thông thường được, bởi vì không có cực đầu tinh trùng nên tinh trùng không có khả năng xâm nhập xuyên qua vùng trong suốt của trứng.
–> Xem thêm:
Testosterone là gì? Vai trò của testosterone đối với sức khỏe nam giới
Hội chứng nhung mao bất động
Hội chứng nhung mao bất động là một bệnh lý di truyền, chủ yếu là di truyền lặn trên NST thường và biểu hiện bằng một khiếm khuyết cấu trúc của các nhung mao. Do thiếu cấu trúc cánh tay động của các vi ống mà khả năng di chuyển tích cực của tinh trùng bị hạn chế.
( Hình ảnh tinh trùng dưới kính hiển vi )
Bệnh lý này có thể chỉ ảnh hưởng đến đuôi tinh trùng, nhưng cũng có thể thấy ở cả trên nhung mao đường hô hấp của bệnh nhân. Trong những trường hợp này, bệnh nhân thường phàn nàn về tình trạng thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp và ảnh hưởng lên vùng tai, mũi, họng của bệnh nhân. Sự kết hợp giữa tinh trùng bất động, đảo ngược phủ tạng và giãn phế quản được gọi là hội chứng Kartagener.
Hội chứng 9+0
Trong hội chứng 9+0 có một bất thường cấu trúc bên trong đuôi tinh trùng. Bình thường thì trên hình ảnh cắt ngang một đuôi tinh trùng ta thấy có sự sắp xếp đặc thù của 9 cặp vi ống phân bố ngoại vi và một cặp vi ống trung tâm thì đuôi tinh trùng không thể cử động tích cực được. Tùy theo mức độ của bệnh mà tinh trùng có thể bị bất động một phần hay toàn bộ.
Chuẩn đoán tinh trùng
Các bất thường về cấu trúc tinh trùng – trừ trường hợp tinh trùng đầu tròn – đều có thể nhìn thấy rất tốt dưới kính hiển vi điện tử. Tuy nhiên, qua khám lâm sàng bệnh nhân (tình trạng hay bị nhiễm trùng phế quản phổi một cách bất thường) và phân tích tinh dịch đồ ta cũng có thể nắm được các gợi ý rối loạn như vậy. Khi thấy có các tinh trùng sống (thử nghiệm Eosin âm tính), nhưng lại bất động tuyệt đối thì ta phải nghĩ ngay đến khiếm khuyết về cấu trúc. Trên bệnh nhân có hội chứng nhung mao bất động ta có thể tìm thấy khiếm khuyết đó trên các nhung mao của niêm mạc mũi.
Điều trị các triệu chứng tinh trùng
Với tình trạng tinh trùng bị bất thường cấu trúc, có một số cách để cải thiện và điều trị, tăng số lượng, chất lượng tinh trùng để tăng khả năng sinh sản.
- Điều trị bằng kĩ thuật điều trị ICSI để có thể tạo ra sự thụ tinh và mang thai cho người vợ. Trong mọi trường hợp, việc điều trị như vậy phải được dựa trên cơ sở đã tư vấn kỹ lưỡng cho cả hai vợ chồng về di truyền học người.
- Bổ sung kẽm thôn qua thực phẩm: hàu biển, thịt bò, trứng….
- Bổ sung dinh dưỡng vitamin và khoáng chất cho nam giới bằng viên uống Hàu Tam Hiệp Plus có chiết xuất từ Hàu Biển và Đông Trùng Hạ Thảo, cùng Cao Bạch Tật Lê, DHEA, Vitamin E, kẽm Oxyd giúp tăng số lượng và chất lượng tinh trùng, hạn chế dị tật tinh trùng, tăng khả năng sống và di chuyển của tinh trùng.
( Nguồn tham khảo: Nội tiết học sinh sản Nam học – NXB Y Học)
